Maaien

Niet iedere maaimethode is geschikt om negatieve effecten van het maaien zoveel mogelijk te voorkomen en om aan de maairegels in de handreiking te kunnen voldoen. Er zijn diverse technieken op de markt om waterplanten te maaien. Al het maaiwerk in de grotere wateren moet worden uitgevoerd met behulp van boten. Hieronder worden de verschillende maaiboten die op de markt zijn toegelicht. De maaikor en maaiverzamelboot komen naar voren als beste maaimethode om aan de maairegels te voldoen.

Veegboten

Dit zijn betrekkelijk kleine boten (4 meter lang) waarachter een sleepmes schoksgewijs wordt voortgetrokken aan een ketting zodat deze over de bodem glijdt. Dit mes werkt als een schoffel en snijd de planten direct boven de bodem of juist in de bodem af. Er vind veel opwerveling van bodemmateriaal plaats zodat na afloop van het werk het water enige tijd troebel blijft. De losgesneden planten drijven deels naar het wateroppervlak en worden eventueel in een tweede werkgang verzameld.

Maaiboten

Dit zijn meestal kleine boten, op basis van hetzelfde basistype als een veegboot, maar dan uitgevoerd met een hydraulisch aangedreven messenbalk dat onder water werkt. Dit messenbalk kan aan een ketting achter de boot worden gehangen zodat het net als een veegboot werkt, maar dan efficiënter kan afsnijden. Meestal is de messenbalk aaneen hydraulische bedoelde arm aan de voorkant van de boot opgehangen waardoor maaien boven de bodem mogelijk is. Ook bij deze machine is een tweede werkgang nodig om het maaisel te verzamelen. Opwerveling van bodemslib is aanzienlijk geringer, maar kan toch aanzienlijk zijn door de waterstroming die de schroef oplevert, met name in ondiep water met slappe bodem.

Verzamelboten

Het zelfde type als de maaiboot kan op de voorkant in plaats van een messenbalk met een verzamelrek zijn uitgerust. Daarmee kunnen drijvende planten worden verzameld en op de kant gezet. Door het veelvuldig heen en weer varen levert dit veel waterbewegingen op en de daarbij veroorzaakte bodemopwerveling op. Ook de extra stuwkracht die wordt aangewend bij het op de kant drukken van het verzamelde maaisel doet veel bodemstof opwaaien. Beter zou het zijn om het materiaal in een dumpboot te storten en het er daarna met een kraan vanaf de wal weer uit te halen, waardoor er ook geen lekwater in de oever terecht komt. Deze techniek is o.a. succesvol toegepast bij het maaien van waterwaaier in Loosdrecht.

Verzamelmaaiboten

Dit zijn aanzienlijk grotere boten met, tot 30 meter lang, die behalve een messenbalk op de voorkant, ook een transportband hebben die het gemaaide materiaal meteen binnenboord halen. De efficiëntie van het verzamelen is veel groter maar het verzamelde materiaal moet steeds naar de kant worden gevaren. Vaak worden daarvoor aparte lastboten met een veel grotere volume gebruikt. Dit type boten is vooral ontwikkeld voor het maaien van waterhyacint in de tropen en maait op enkele decimeters onder de waterspiegel.

‘Maaikor’

Door de firma Timmer is voor het maaien op het Veluwemeer en het Wolderwijd een maaiwerk ontwikkeld dat lijkt op een boomkor waarmee over de bodem kan worden gevist, maar waarbij een hydraulisch aangedreven messenbalk is opgehangen voor de monding van het net en waarbij dit op een halve meter boven de bodem wordt gehouden tijdens het varen. De ervaringen met het maaien van de bovenlaag in de begroeiing, en daarbij het sparen van de kranswieren en de fauna zijn zeer gunstig. Het afgemaaide materiaal wordt vrijwel helemaal verzameld, is bijvangst van vissen en andere waterdieren of kranswieren is verwaarloosbaar en de oppervlakte die in één keer kan worden gemaaid is vrij groot doordat de boot waarmee het werk wordtuitgevoerd een groot laadvermogen heeft (Projectbureau Veluwerandmeren, 2011).

Conclusie beste maaimethode

Voor het maaien van een gelaagde begroeiing waarbij de ondergroei van kranswieren gespaard moet worden en de bodemgroei met grote fonteinkruiden en aarvederkruid hinder veroorzaken is de maaikor de beste oplossing gebleken. Voor het maaien van een begroeiing op kleinere schaal en in ondiep water is een kleinere maaiboot waarschijnlijk handiger. Het beste kan een verzamelmaaiboot worden gebruikt, maar een combinatie van een kleine gewone maaiboot met een verzamelboot is een goede tweede keus. Omdat de capaciteit van deze machines gering is moet er vaak worden gevaren.

Bron: Rijkswaterstaat